Mee in de ambulance

Het is zomer, ik ben vroeg wakker want het was warm vannacht. Het is zondagochtend dus ik draai me wel lekker nog een keer om, maar het lukt me niet meer om de slaap te vatten. Dat zal waarschijnlijk er meer mee te maken hebben dat ik zelf ook richting ‘hoogzwanger’ ga. Nog 1 weekje werken en dan heb ik verlof! Vandaag een vrije dag, niks op de planning want het is haast te warm om wat te doen.

Net als ik aanstalten wil maken om toch maar uit bed te gaan gaat mijn telefoon. Het is mijn collega Mieke en ze wil even met me overleggen. Ze is bij Fatima, die is thuis aan het bevallen van haar derde kindje. Ze heeft sinds vannacht regelmatige weeën en ontsluit mooi. Maar het hoofdje van de baby daalt niet goed in. Mieke twijfelt een beetje hoe het verder aan te pakken. Ik spreek met haar af dat ik eraan kom om samen een plan te kunnen maken.

Als er sprake is van een niet (geheel) ingedaald hoofd bestaat het risico op het uitzakken van de navelstreng op het moment dat de vliezen breken. Wanneer het hoofdje van de baby is ingedaald dan kan daar (behalve vruchtwater) niets meer langs naar buiten. Maar wanneer het hoofdje niet is ingedaald bestaat de kans dat wanneer de vliezen breken de navelstreng eerst naar buiten komt. Je spreekt dan van een ‘navelstrengprolaps’ of ‘uitgezakte navelstreng’. Wanneer dat gebeurd wordt vervolgens de navelstreng vaak dichtgedrukt door het hoofdje wat dan wel verder indaalt. Als de navelstreng wordt dichtgedrukt is er onvoldoende aanvoer van zuurstof naar de baby en zal de baby in korte tijd in acute nood en een levensbedreigende situatie terechtkomen. 

Om 8.30 uur bel ik aan bij Mohammed en Fatima. Mohammed doet open en oogt wat gespannen. Ik vraag hem hoe het gaat en hij kijkt me vragend aan. Hij wijst naar boven en vertelt me in gebrekkig Nederlands dat alle vrouwen boven zijn en ik daar maar heen moet gaan. Op de overloop tref ik mijn collega Mieke en kraamverzorgende Janneke. Fatima is net even naar het toilet om te plassen. Ik neem samen met Mieke het verloop tot nu toe door. Het gaat hartstikke goed, er is goede vooruitgang en Fatima vangt de weeën goed op. Twee uur geleden had ze 8-9 cm ontsluiting en de vliezen zijn nog niet gebroken.

Als Fatima terugkomt van het toilet kletsen we even kort, ik ken haar goed van het spreekuur. Ik leg haar uit dat ik haar graag zou willen onderzoeken zodat we een plan kunnen maken. Fatima knikt vriendelijk en gaat rustig op bed liggen. Ik doe eerst een uitwendig onderzoek en voel aan haar buik. Het kindje ligt met het hoofd naar beneden, maar het is meteen duidelijk dat het niet ligt ingedaald, zelfs niet een beetje. Het hoofdje ligt boven het bekken. Ik verwacht niet een veel te klein of veel te groot kind, op de hand schat ik dat het 7,5-8 pond zal zijn. Met de doptone luister ik naar de hartslag van het kindje, prachtig regelmatig. Het klinkt goed. Na mijn uitwendig onderzoek doe ik met toestemming van Fatima voorzichtig een inwendig onderzoek. Ik voel dat ze 9 cm ontsluiting heeft, maar ik voel verder alleen de vliezen/vochtblaas, met doorvoelen kan ik net het hoofdje van de baby aantikken. Ik haal mijn vingers terug en vertel aan Fatima en haar zus zo goed mogelijk wat mijn bevindingen zijn. Samen met Mieke maken we het volgende plan;

We wachten nog een uur thuis af om te kijken of ze persdrang krijgt, dan zal het hoofdje van de baby namelijk ook wel zakken en dus indalen. Als ze geen persdrang krijgt voelen we na een uur opnieuw om te kijken of de vliezen kunnen breken. Dit voelt voor Fatima als een goed plan. Ze wil graag thuis bevallen, maar als het onverantwoord wordt, stemt ze in met verplaatsen naar het ziekenhuis.

Dapper vangt Fatima de weeën op. We moedigen haar aan om verticale houdingen aan te nemen om zo de zwaartekracht mee te laten helpen. Ze loopt heen en weer op de overloop, zit een tijdje op het toilet en staat naast het bed de weeën weg te zuchten. Een uur na het vorige onderzoek voel ik opnieuw naar de ontsluiting. Helaas is de situatie onveranderd. 9 cm en het hoofdje kan ik amper bij komen.

Het voelt voor Mieke en mij niet goed om hier thuis vliezen te breken, dit zouden we in overleg met Fatima kunnen doen, omdat je bij een derde bevalling verwacht dat na het breken van de vliezen het hoofdje verder indaalt en er op die manier persdrang komt. In de situatie van Fatima vinden we echter het risico op een uitgezakte navelstreng, met alle mogelijke ernstige risico’s van dien, te groot. We bellen een ambulance om Fatima liggend en zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te kunnen laten gaan. Tevens bellen we het ziekenhuis om te laten weten dat we die kant op willen komen en wat de reden van komst is. Mieke gaat in haar auto met de familie van Fatima in de auto achter haar richting het ziekenhuis. Ik stap (met m’n eigen dikke zwangere buik) de ambulance in om Fatima te kunnen blijven ondersteunen met het opvangen van de weeën. Maar ook om Fatima (en de ambulancebroeder) te kunnen helpen als persdrang zich nu ineens wel zou aandienen, voor de zekerheid neem ik mijn verlostas mee zodat ik alle benodigdheden bij de hand zou hebben.

We zijn net over de helft van de rit naar het ziekenhuis als Fatima zich ineens omdraait op de brancard en roept: “water!”. Daar zal je het hebben, denk ik. Ik ga uit de gordels en ga bij Fatima op het voeteneinde op de brancard zitten. Fatima lijkt wat drukgevoel te krijgen. Om zeker te weten dat er geen navelstreng is uitgezakt doe ik, vanuit mijn krappe benarde positie op het voeteinde van de brancard, een inwendig onderzoek. Het hoofdje zit nu goed in het bekken, halverwege het baringskanaal. Voorzichtig oefen ik een beetje druk uit met mijn vingers, ik kan het hoofdje niet meer uit het bekken duwen. Daarnaast voel ik goed rondom het hoofdje en voel ik gelukkig verder niets, dus geen navelstreng of handje/arm van de baby. Gelukkig maar! Ik luister nog een keer naar de harttonen en deze klinken in prachtig ritme door de ambulance.

We zijn bijna bij het ziekenhuis inmiddels en ik bel nog even naar de arts om te laten weten dat de vliezen onderweg zijn gebroken en dat er geen complicaties lijken te zijn, maar dat Fatima wel persdrang heeft. Of ze alles al klaar willen zetten. Terwijl ik samen met de ambulancebroeders Fatima per brancard naar de verloskamers rijd bel ik mijn collega Mieke. “Hey Mieke hier”. “Hey met Lida, waar ben je? Het gaat hier snel, onderweg braken de vliezen en we gaan nu met persdrang naar de verloskamer”. “Wij rijden net het parkeerterrein op en zullen dan met een naar de verloskamers komen”. “Oké top! Tot zo.”

Terwijl we naar de verloskamers lopen coach ik Fatima om de weeën zo goed mogelijk op te vangen en weg te zuchten. Het is echt moeilijk voor Fatima om te zuchten. Haar hele lijf wil alleen maar persen. Samen met de verpleegkundige op de afdeling help ik Fatima met overschuiven van de brancard naar het verlosbed. Nog even zuchten zeg ik haar. Haar familie is binnen in het ziekenhuis, ze zullen met een enkele minuut hier zijn. Ze snapt het en wil graag dat haar zus haar bijstaat het laatste stukje. Dapper zucht ze de laatste weeën weg.

Maar dan gaat het echt niet meer, ze perst volle kracht mee. Precies tijdens deze eerste onhoudbare persdrang op de wee komt de familie binnenstommelen. De mannen nemen plaats achter het gordijn en de zus van Fatima komt bij haar staan. Samen met collega Mieke coachen we Fatima door het laatste stukje. Ze doet het knap.

Tussendoor vraag ik nog even door het gordijn heen of het ook goed gaat met de mannen. Ik hoor een trillende ‘Ja hoor!’.